ÖFKE KONTROLÜ
Öfkeyi doğru ifade etme becerisini 'öfke kontrolü' olarak adlandırabiliriz. Peki, bu kontrolü sağlamak kolay mıdır? Öfke kontrolü nasıl sağlanır?
Öfke , yoğun ve sıklıkla saldırganlığa dönüşebilen bir duygudur. Sıklıkla haksızlık, engellenme ve aksiliklere karşı hissedilen bu duygu beraberinde düşünme, muhakeme ve karar verme gibi bilişsel süreçlerde bozulmalara sebep olur. Bu durum istenmeyen sonuçlara sebebiyet vereceğinden öfke kontrolü tedavisi öfkeyle ilişkili sorunlar yaşayan kişiler için çok önemlidir. Öfke kontrolü tedavisi, öfkeli hissedip bu öfkeyi dindiremeyen bireyler için öfke kontrolünün sağlanması amacıyla uygulanan tedavilerdir.
Peki öfke kontrolü nedir ve nasıl sağlanır?
Öfke patlamaları yaşayan birçok kişi sıklıkla öfkesini dış olaylara bağlar. Bu cümleyi okuduktan sonra belki de 'sahiden bizi öfkelendiren dış olaylar değil mi ?' diye kendi kendinize sormuş olabilirsiniz. Eğer gerçekten de duygularımızı belirleyen dış olaylar olsaydı herkes aynı durumda aynı duyguyu yaşamaz mıydı? En son yaşadığınız öfke olayını düşünün, aynı olayda en yakın arkadaşlarınız ne düşünürdü? Ne hissederdi? Aynı olayı karşı cinsten bir arkadaşınız yaşasa o ne hissederdi? Peki nasıl oluyor da birimizin öfke yaşadığı durumda bir başkası farklı bir duygu yaşayabiliyor? Dış olaylar öfke ve diğer duygularımız üzerinde tetikleyici olsa da duygularımız doğrudan dış olaylara bağlı değildir. İnsan davranışlarını açıklayan bazı psikoloji teorilerine göre davranışlarımız duygularımız tarafından, duygularımız ise düşüncelerimizden temel alır. Bu teoriye göre bir davranışı değiştirmek için duygularımızı, duygularımızı değiştirmek için ise düşüncelerimizi ve düşünce sistemimizi değiştirmek gerekir.
HAKLIYKEN HAKSIZ DURUMA DÜŞEBİLİRSİNİZ
Öfkenizi kontrol edemezseniz, haklı olduğunuz durumda bile haksız duruma düşebilirsiniz. Sinirinizi doğru bir şekilde ifade edememeniz, geri dönülmesi imkansız durumlara ve pişmanlıklar yaşamanıza sebep olabilir. Öfkenizi sağlıklı bir biçimde aktarabilmek için önce kendinizi tanımanız ve isteklerinizi bilebilmeniz gerekir. Duygularınızı açıkça ifade edebiliyor ve sorumluluklarınızı biliyorsanız, olumsuz duygularınızı da karşı tarafa sağlıklı bir biçimde aktarabiliyorsunuz demektir.
ÖFKEMİZİ KONTROL ETMENİN YOLLARI
Amacınız öfkeyi tamamen yok etmek değil, öfkenin aktarımında çevrenize zarar vermesini önlemektir. Öfke, doğal ve geçici bir duygudur, her insan yaşar. Önemli olan sinirinizin ve öfkenizin saldırgan davranışlara ve kine dönüşmemesidir. O halde 7 maddeyle öfkeyi kontrol etmenin yolları nelermiş bir bakalım :
• Öncelikle Öfkenin sağlıklı bir şekilde ifade edilebilmesi için bazı farkındalıkları kazanmanız gerekir. Ne istediğini bilen, duygularını tanıyan ve düşüncelerini tespit eden insan, hislerini de doğru bir şekilde ifade eder.
• Öfkeli olan insan, olayları istemeden abartılı ve çarpıtılmış olarak algılar. Öfkenin hangi düşünceyle arttığını ve azaldığını gözden geçirin.
• Olumsuzluk ifade eden ve öfke uyandıran 'Asla' ya da 'Her zaman' gibi sözcükleri zihninizde yakalamaya çalışın. Bu sözcüklerle başlayan cümleler kurmak, öfkelendiğinizde haklı olduğunuzu düşünmenize yol açar. Durumla ilgili yargıyı koyduğunuz için de problemin çözümüne katkıda bulunmaz.
• Öfkeli insanlar genellikle düşünmeden yargılama ve bu yargıları yönünde davranma eğilimindedirler. Öfkeli olduğunuzda önce yavaşlayın, gösterdiğiniz tepkileri gözden geçirin, aklınıza gelen ilk şeyi söylemeyin, asıl söylemek istediğiniz şeyi düşünün, karşınızdaki kişinin söylemeye çalıştıklarını dinlemeye ve anlamaya çalışın, hemen cevap vermeyin.
• Öfkenizin altında yatan gerçek düşünceyi bulmaya çalışın. O ortamdan bir süre uzaklaşıp, sakinleşmeye çalışın. Kendinizin ve karşınızdakinin öfkesinin kontrolden çıkmasına izin vermeyin.
• Derin nefes alıp verme egzersizleri yapıp, sakinleştirici durumlar hayal etmeye çalışın. Bu sıra da kendinize 'Sakin ol!' ya da
'Gevşe!' diyerek telkinlerde bulunun. Öfke duygusunu yok edemeyiz, mutlaka öfkelenmenize sebep olacak olaylar yaşanacaktır. Yaşamda her zaman için engellerle, kayıplarla ve istemediğiniz durumlarla karşılaşma olasılığınız vardır. Bunu değiştirmek imkansız
* Olaylara bakış açınızı değiştirmek sizin elinizdedir. Bakış açınızın değişmesi, olayların sizde yarattığı öfke duygusunu taşınabilir boyuta indirgemenize ve doğru biçimde ifade etmenize yardımcı olacaktır.
Unutulmamalıdır ki öfke en çok kendi yaşamanızı olumsuz etkileyecektir.
Sevgiler
Psikolog Merve DEMİR
