Psikolog Merve Demir Yazdı. 'Çocuklarda Cinsel Gelişim'

ÇOCUKLARDA CİNSEL GELİŞİM

Cinsel gelişimde en kritik dönemlerden birisi 3-6 yaş dönemidir. Birçok anne baba bu dönemde çocukta cinsellik ile ilgili herhangi bir dürtünün gelişmediğini düşünebilir.  Ancak bu dönemde çocukların sağlıklı gelişimlerinin bir göstergesi olarak cinselliğin hayatlarında önemli bir rolü olduğu ispatlanmış bir gerçektir. Her gelişim döneminde çocuğun ilgi odağı farklıdır.  İlk doğuştan 2 yaşına kadar çocuğun ilgisi emzirilme ve ağızdan doyum sağlama üzerinedir. Fakat ayağa kalkıp yürümeye başlayan çocuk  bu dönemde kas ve hareket gelişimi hızlanmıştır ve  çocuk anne kucağından çevreye doğru uzanmakta, kendi başına hareket etmeye başlar. Bu yılların olumlu unsuru ÖZERKLİKKEN, olumsuz unsurları UTANMA ve ŞÜPHEDİR. Çocuğun tuvalet eğitiminin başladığı bu dönemde yepyeni bir yeti gelişir ; tutmak ya da tutmamak. İşte , özerklik duygusu biribirine karşıt istek ve eğilimler arasında bir seçim yapabilme gücüdür. Utanma kişinin pantolonunun inikken kendine bakıldığının farkında olduğu anlamına gelir. Şüphe ise çocuğun göremediği ve kontrol etmeye çalışması gereken , bilinmeyen ‘arka ' ile ilgilidir. 
 

3-6 yaş arasındaki dönemde ise gelişim döneminin gereği olarak da çocuğun ilgisi genital organlarına kaymıştır.  Çocuklar bu dönemde çevresindeki kişileri gözlemleyerek cinsiyet farklılıklarını kavramaya başlarlar. Bu kavrayışla birlikte kendi cinsel kimliği oluşmaya başlar. İlgisi karşı cinsten olan ebeveyne yönelir. Kız çocukları için baba, erkek çocukları için de anneleri ebeveyn rollerinin yanı sıra flört ilişkisinde oldukları kişilerdir. Evde baba veya anne yoksa bu kişi en yakınındaki karşıt cins de olabilir. Zamanla çocuk sosyalleştikçe ebeveynle olan ilişkisinin ebeveyn-çocuk etkileşiminde kalması gerektiğini kavrar. Böylece karşıt cinsten ebeveynle olan  flörtöz ilişki sona erer ve çocuk kendi hemcinsinden olan ebeveynle özdeşim kurar. Çocuğun hemcinsiyle özdeşim kurma çabasını her anne-baba gözlemlemiştir: erkek çocuğun traş olmak istemesi, kız çocuğun makyaj yapmak istemesi gibi. 
 

Bu dönemde çocukların zihninde cinsellikle ilgili soru işaretleri de oluşmaya başlamıştır. Erkek-kız cinsel organlarının farklılığı, çocukların nasıl dünyaya geldikleri ile ilgili sorular zihinlerini kurcalamaya başlar ve bunlarla ilgili anne-babalarına sorular sorabilirler. Anne-babalar cinsellik konularında kendi olumsuz yargıları ve utançları varsa önce bunu aşıp cinselliğin insanın doğal bir ihtiyacı olduğunu kabul etmelidirler. Bu tür sorulara çocukların anlayabileceği şekilde yanıtlamak gerekir. Erkek cinsel organı ve kadın cinsel organının isimleri doğru söylenmeli (erkek için penis, kız için vajina ) , erkek ve kadın vücutları arasındaki farklılıkları çocuklara anlatılmalıdır. Dünyaya gelişini merak edenlere verilecek cevap , bebeğin anne karnında büyüdüğünü söylemektir. Çok detaylı anlatmak çocuğun aklını karıştıracaktır. Cevap verilmesi zaten çocuk için yeterli olacaktır. Bu yüzden anlamayacağı bilgiler vermek yerine ,anlaşılabilir 1-2  cümle ile konuya açıklık getirmek daha doğru olacaktır. Çocuğun anne karnına nasıl girdiğini merak eden 3-4 yaşındaki çocuklara verilebilecek yanıt , ‘ana karnındaki bebek tohumlarının büyümesiyle olur ‘ olabilir. 5 yaşından itibaren çocuklar bebeğin oluşumunda babanın rolünü merak etmeye başlar , ‘ bebek tohumlarının biri annede vardır , biri de baba da ' demek yeterli olacaktır. Bu cevap birçok çocuk için yeterli olurken , birçoğu nasıl diyerek sormaya devam ederler. Aile şöyle bir açıklama getirebilir: Anne ile baba yatakta beraberken , babadan gelen tohumlar anneninki ile birleşir ve bebek oluşur, büyümeye başlar. Esas olarak yanıtlanmayan sorular çocuğu daha meraklı yapar ve araştırmaya iter. 
 

Bu dönemde çocuğun bedenindeki her organın olduğu gibi cinsel organının da değerli olduğu çocuğa hissettirilmeli cinsel organı ile onu utandırabilecek söz ve davranışlardan kaçınılmalıdır.

6-12 YAŞ ARASI ÇOCUKLARDA CİNSEL GELİŞİM

Çocuk ruhsal dünyası ile artık gerçek yaşamaya girmeye hazır gibidir. Çünkü bu dönem çocuğun toplumsal gelişmenin yaşıt ve oyun ortamlarında bir genişleme zamanı değil ,aynızamanda gelecekteki sorumlulukları için hazırlanırken toplumun araçlarıyla uğraşmayı öğrendiği zamandır . Çocuklar okuma ve yazma becerilerinin öğrenilmesiyle yeni bilgilere kapıları açan pek çok becerileri kazanırlar. Eğer çocuklardan çok az ya da çok fazla şey beklenirse ya da çocuklardan çabalarından dolayı eleştirilirse bir aşağılık duygusu gelişecektir. Çünkü başarısızlık ,yetersizlik ve aşağılık duygusu insanın hiçbir şey için iyi olmadığı fikrini verir. Aile yaşamı çocuğu okul yaşamına hazırlamada başarısız olduğunda ya da okul yaşamı daha önceki evrelerin vadettiği gelişimi sürdürmeyi başaramadığında birçok çocuğun gelişimi kesintiye uğrar.

Çocukta cinsel ilgi okul öncesi çağda en yoğundur, okula başlamasıyla birlikte ilgi ve merakta azalma gözlenir. Bu dönemde çocuk, önceki yılların cinsel dürtü ve fantezilerini unutur; düşüncelerini okuldaki etkinliklere çevirir ve aynı cinsten çocuklarla oynar. Çocuksu hayal kurmalar , fantezikoyunlar bırakılır , çocuk daha gerçekçi,gözlemci,meraklaöğrenici olur.

Sevgiler

Psikolog Merve DEMİR