AĞRI'NIN EKONOMİK VE SANAYİ YÖNÜNDEN POTANSİYELİ

Ağrı'nın ekonomik ve sanayileşme gibi sorunları olduğunu söyleyen Ağrı Sanayici ve İşadamları Derneği Başkanı (ARSİAD) Ergin Kara, ilin mevcut ekonomik durumunu, sorunlarını ve çözüm önerilerini dile getirdi.

AĞRI'NIN MEVCUT EKONOMİK VE SANAYİ YÖNDEN DURUMU NEDİR?

Ağrı İli kalkınmada birinci derecede öncelikli iller arasında yer almakta olup, kişi başına düşen milli gelir bakımından en son sıralarda bulunmaktadır. İklim özellikleri bakımından Türkiye'nin en karasal ve sert iklim bölgesinde yer alır. Kışları çok soğuk ve kar yağışlı, yazları sıcak ve kurak geçmektedir. Sanayi yatırımları açısından gelişmemiş bir yapıya sahiptir.

Mevcut sanayi tarım sektörüne, özellikle de hayvancılığa bağlı olarak gelişmiştir. İlimizde sermaye yatırımının yeterince gerçekleşmediği, sanayinin gelişmediği ve çoğunluğun uğraşım alanı olmasına rağmen tarımsal hasılanın tatminkar olmamasından dolayı ticari hayat, sert iklim koşulları ve yüksek rakım nedeniyle özellikle hayvancılığa dayanmakta ve yaz aylarında hareketlenmektedir.

Şeker fabrikası ve Et Balık Kombinası ilin kalkınmasında önemli bir rol oynamakta ve yaklaşık bin kişiye istihdam olanağı sağlamakla ilimizin en önemli sanayi kuruluşlarıdır. Diyadin ilçemizde termal tesisler mevcut olup kamu binaları ile sivillere ait bazı binalarda jeotermal enerji ile ısıtılmaktadır. İlimiz merkez ve ilçelerinde yaklaşık kamu ve özel sektöre ait olmak üzere 16 sanayi kuruluşu mevcut olup, bunlardan bir kısmı faal olup, bir kısmı ise atıl durumdadır. İlimizde Organize Sanayi Bölgesi mevcut olup alt yapı çalışmaları tamamlanmak üzeredir. Halihazırda OSB içerisinde özel sektöre ait 4 tesisin yatırım çalışmaları devam etmektedir. Ayrıca Ağrı Merkez, Doğubayazıt, Patnos, Diyadin, Eleşkirt, Küçük Sanayi Siteleri mevcut olup, Tutak Küçük Sanayi sitesi ihale aşamasındadır.'dedi.

GÜRPINAR SINIR KAPISI AĞRI TİCARETİN KALBİNİN ATTIĞI YERDİR

Sınır ticareti Gürbulak Sınır Kapısından, İran İslam Cumhuriyeti ile yapılmaktadır. İran sınırında bulunması ve Gürbulak Sınır Kapısı sebebiyle Doğubayazıt ilçemizde ticaret daha fazla gelişmiştir.Gürbulak Gümrük Kapısı, Doğudan yurda girişin ilk basamağı, aynı zamanda Türkiye topraklarının son durak yeri olduğu için, her dönemde önemli bir gümrük merkezi olmuştur. İran sınır ticareti ile Gürbulak'taki ithalat ve ihracat trafiği gün geçtikçe artmaktadır. Asya'yı Avrupa'ya bağlayan, Türkiye'nin en modern gümrük kapılarından biri olan Gürbulak sınır kapısı civarında yaklaşık 10.000 hektar alan üzerinde kurulması planlanan Türkiye İran Ortak Organize Sanayi Bölgesinin çalışmaları devam etmektedir. Çalışmaların tamamlanması halinde bölgenin önemli bir ticari merkezi olacağı düşünülmektedir.'diye konuştu.

TEKSTİLKENT VE KOBİ MERKEZİ AĞRI SANAYİSİNİ CANLANDIRDI

Sayın Valimiz, Süleyman Elban bey son yıllar da yaptığı girişimler özellikle ilimizde ki sanayiyi biraz daha canlandırdı ve gelecek adına ümitlendirdi. Tekstilkentte dünyaca ünlü markaların gelmesi, istihdam olanaklarının yaratılması ve üretimin artması gerçekten sevindirici. Vali beyin sanayi ve üretim yönünden bir diğer projesi olan kobi merkezi de ilimiz deki küçük ölçekli üretim yapan işletmeler için müthiş bir destektir. Burada üretimin artması hedeflenerek yeni istihdam alanı yaratılması hedeflenmiş ve küçük işletmelerin büyümesi amaçlanmıştır.

Ayrıca yolyazı köyü yakınında bulunan 48 derecelik sıcaklığa sahip jeotermal alanında 50 yataklı fizik tedavi hastanesi de önemli yatırımlar arasında yer almaktadır. Son olarak ayakkabıcılar sitesinin kurulmasıyla birlikte Ağrı sanayi ve üretim de hızlı bir ilerleme kaydedecektir

DİYADİN'İN JEOTERMAL SERASI POTANSİYELİNİN FARKINA VARILMALI

Diyadin ilçemizde jeotermal kaynaklarla ısıtılan seralarda yapılan domateslerin lezzet potansiyeli şuan doğu Anadolu bölgesinde sık konuşulan konular arasında. Yaklaşık 200 derecede ısıya kadar ulaşabilen jeotermal kaynaklardan getirilen suyla ısıtılan seralardaki domatesler bölge ekonomisi için oldukça önemli bir potansiyeldir. Yalnız bu potansiyel sadece domates ile sınırlı kalmamalı diğer sebze-meyveler de yetiştirilerek bu bölgenin üretim üstü olması sağlanmalıdır.

AĞRI'NIN EKONOMİK SORUNLARI VE SIKINTILARINA KARŞIN ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

1-İlimizde sanayinin gelişimi için teşvik politikaları uygulanırken bölgedeki sanayinin yapısının dikkate alınması gerekmektedir. İmalat yapmakta olan işletmelerin finansal, teknolojik ve kurumsal problemleri masaya yatırılmalı ve uygulanacak politikalar yeni yatırımlara yönelik olmaktan çok var olanı ayakta tutmaya ve geliştirmeye yönelik olmalıdır.

2-Teşvik uygulanırken illerin gelişmişliği göz önünde bulundurulmalı ve az gelişmiş illerde teşvik oranı arttırılmalıdır. Aksi takdirde az gelişmiş yörelerin teşvikten yararlanma düzeyi azalacaktır.

3-İlimizde KOBİ kredilerinden hemen hemen hiç yararlanılmamaktadır. İldeki yatırımcıların KOBİ desteklerinden yararlandırılması ve KOBİ'lerin finansal kaynaklara ulaşabilmesi için ipotek ve teminat problemlerinin çözülmesi gerekmektedir.

4-Markalaşma, kurumsallaşma, bilişim teknolojileri standardizasyonu gibi konularda KOBİ'lerin bilinçlenmesi ve eğitilmesi önem arz etmektedir.

5-İldeki sanayinin hammaddeye, yan sanayiye ve pazara uzak olması gibi faktörlerin etkisiyle ulusal ve küresel alanda rekabet edebilecek boyutta değildir. Dolayısıyla yerel pazarlara yönelik faaliyet gösterilmektedir. Kişi başına düşen gelirin düşüklüğü ve ekonomik krizlerden en çok etkilenen kesimlere yönelik üretim yapan bu işletmeler çoğu kez pazar bulamamakta ve günden güne kapanmaya yüz tutmaktadır. Burada çözüm talep artışını tetikleyici politikalar geliştirmekten geçmektedir.

6-İl sakinlerine yörede oturmaları kaydıyla tasarruflarını değerlendirmede vergi ayrıcalıkları getirilmelidir. Böylece ilde yeni yatırımlar cazibe kazanacak ve yeni yatırımların önü açılacaktır.

7-KOBİ'lerin faaliyetlerine devam etmesi için KDV ve işçi stopajlarının 3,4 aylık dilimlerde alınması yararlı olacaktır. Böylelikle KOBİ'lerin topladıkları KDV'yi en az 3 aylık dilimde sermaye olarak kullanabilme imkanı doğacaktır.

8-İlimizde yeni iş yeri açanlara en az 3 yıl vergi muafiyeti sağlanmalıdır. Bu durum işyerlerinin devamlılığını sağlayacak, istihdam oluşturacak kapasiteye erişmelerini temin edecektir.

9-Endüstri bitkilerinin yetiştirilmesine elverişli olan ilimizde gıda, tekstil ve yöre potansiyeline uygun sanayilerin kurulması yararlı olacaktır.

10-Hayvan sayısının yüksek olduğu ilimizde et, yün ve süt ürünlerine yönelik sanayi tesislerinin kurulması yararlı olacaktır.

11-Hızlanan kentleşmeden doğan inşaat malzemesi ihtiyacını karşılamak üzere yapı malzemesi sanayisinin kurulması yararlı olacaktır.

12-İlimizde yeraltı kaynaklarının rezerve tespitleri yapılmalı ve ekonomik bulunan rezervlerin işletilerek yeni iş olanaklarının yaratılması sağlanmalıdır.

13-Yatırımları teşvik edici kredi ve teşvik sistemlerinin geliştirilmesi ve ilimizde sanayi ve ticaretin gelişmesi için işletme ve imalata yönelik kredilerin tahsis edilmesi ve yatırımcıların kamu güvencesini alabilecekleri desteğin sağlanması gerekmektedir.

14-Özel sektörün imalat sanayinde katkısını arttırabilmek için bölgesel birliklerin kurulmasını desteklemek ve Doğu Anadolulu İş Adamları Birliği gibi örgütlenmelerin kurulması sağlanmalıdır.

15-Bölgesel organizasyonlar finans desteği sağlayabilecek bölgesel bankaların kurulması ve kredi olanaklarının arttırılması faydalı olacaktır.

16-Türkiye ile İran arasında yapılması düşünülen Serbest Organize Sanayi Bölgesinin bir an önce kurulması halinde Ülkemiz ve İlimiz ekonomisi üzerinde olumlu bir etki yaratacak aynı zamanda istihdamda büyük bir katkı sağlayacaktır.

Tüm bu önerilerimizin sonucunda, Türkiye'de adil bir gelir dağılımı ve bölgelerarası gelişmişlik farkının en aza indirgenmesi ülkenin ekonomik kalkınmasının sağlıklı, istikralı ve kalıcı bir şekilde sürdürmesine yardımcı olacağı kanaatindeyim.